Kars Kazı
1980’li yıllarda Kars’ta kurulan Kaz Üretme İstasyonu
1990’lı yıllara gelindiğinde kapatılmış kazcılık yine halk boyutunda devam
ettirilmiştir.
Kars kazının erkek ve dişilerinin
ortalama kesim ağırlıkları yaşa, beslenme ve melezlik durumuna ve yetiştirilme biriminin sulak olup
olmadığına 3,5-5 kg arasında
değişmektedir. Sıcak karkas randımanı %70 civarında olup anaç bir kaz ortalama
10-15 adet yumurta vermektedir. Ancak kuluçka randımanı genç kazlarla çiftleşen
kazlarda düşük olmaktadır. Çünkü genç tecrübesiz kazlarla çiftleşen dişi
kazlarda yumurtalardaki döllülük oranı azalmaktadır. Kars yöresinde kaz
yumurtalarında ortalama döllülük oranı %60 civarında olduğu bildirilmektedir.
Kars kazlarında yumurta verimi ve kuluçka (gurk) performansı 2 yaşlı kazlarda
daha randımanlı olmaktadır. Kars ve Ardahan kazlarında yumurtlama dönemi
yaklaşık 2-3 ay sürmektedir. Kars ve
Ardahan’da kazların dış görünümler, beyaz, alaca veya siyah renkte olmaktadır.
Kesin bilimsel bir veri olmamakla
birlikte, dışsal özelliklere bakılarak
ve geçmişte Kaz üretme istasyonunda yetiştirilen kazların
özelliklerinden yola çıkılarak Kars kazlarının
genellikle Fransız INRA , Emden ve diğer bazı bazı kaz ırklarının kanını
taşıdığı söylenebilir. Ancak uzun yıllardır yöre şartlarında yetiştirilen ve
çiftleştirilen kazlar artık yöreye adapte olduğundan ve yörenin kendi
özelliklerine uyum sağladığından “Yerli
Kars Kazı” olarak adlandırılmaktadır.
Kars ve Ardahan’daki kaz varlığı
neredeyse Türkiye’deki kaz varlığının 1/3’üne tekabül etmektedir. Ülkemizdeki mevcut kaz
varlığının %26,35’i Kars ve Ardahan illerinde yetiştirilmektedir.
Günümüzde kaz tüyünün de önemli bir ihracat unsuru olması sebebiyle talebin daha da artacağı
düşünülmektedir. Bazı firmalar Kars’tan kaz tüyü satın almakta, Almanya’ya
ihraç etmektedir.
Kars ve Ardahan
illerinin önemli bir gelir kaynağı olan
kaz varlığının arttırılması ve
veriminin artırılmasına ihtiyaç vardır.